Halaman
109UNIT 6 PROFESI 3URIHVL DGDODK SHNHUMDDQ \DQJ PHPEXWXKNDQ SHQGLGLNDQ WHUWHQWXFRQWRKQ\D GRNWHU JXUX SLORWDGYRNDWDUVLWHNKDNLPGDQODLQODLQ8QWXN PHQFDSDL SURIHVL WHUWHQWX RUDQJ KDUXV SDQGDL .HSDQGDLDQGDSDWGLSHUROHKGHQJDQEHODMDU6XGDKNDKNDPXUDMLQEHODMDU"%HODMDU VDQJDW SHQWLQJ 7DQSD EHODMDU SURIHVL \DQJ GLLQJLQNDQWLGDN PXQJNLQ WHUFDSDL &RQWRKGRNWHU8QWXNPHQMDGLGRNWHUVHVHRUDQJKDUXVPHQMDODQLNXOLDKGLIDNXOWDVNHGRNWHUDQ8QWXNGDSDWPDVXNGLIDNXOWDVNHGRNWHUDQGLEXWXKNDQNHPDPSXDQ\DQJWLQJJL2UDQJ\DQJWLGDNSLQWDUWLGDNDNDQELVDPHQMDGLGRNWHU3URIHVLGDSDWNLWDSLOLK.DPXLQJLQPHQMDGLDSD"7HQWXNDQGDULVHNDUDQJ6LDSNDQGLULPHQXMXSURIHVL\DQJGLLQJLQNDQ3DGD8QLWNDPXDNDQGLDMDNXQWXNPHODNXNDQNHJLDWDQ PHQ\LPSXONDQSHQGDSDWGDQJDJDVDQQDUDVXPEHU PHQDQJJDSLFDUDSHPEDFDDQFHUSHQ PHQJXQJNDSNDQKDOKDO\DQJGDSDWGLWHODGDQLGDULEXNXELRJUDIL GDQPHQJXEDK WHNV ZDZDQFDUD PHQMDGL QDUDVL GHQJDQ PHPSHUKDWLNDQ FDUD SHQXOLVDQ NDOLPDWODQJVXQJGDQWDNODQJVXQJ6XPEHU KWWS MR\RNXVXPRILOHVZRUGSUHVVFRPPDPDJLDRSHUDVLMSJ*DPEDU'RNWHUVHGDQJ0HODNXNDQ3URVHV2SHUDVL
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL110%/GODCEC$WMW$KQITCHK/GODCEC+PVGPUKH$KQITCHK/GPFKUMWUKMCP$KQITCHK6QMQJ6WICU4WOCJ241('5+$/GPCPIICRK%CTC2GODCECCP%GTRGP/GPGPVWMCP7PUWT+PVTKPUKM%GTRGP$GTNCVKJ/GPCPIICRK2GODCECCP%GTRGP.QODC/GODCECMCP%GTRGP6WICU4WOCJ#/GP[KORWNMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT/GPFGPICTMCP9CYCPECTC/GOCJCOK+UK9CYCPECTC/GPFKUMWUKMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT/GP[KORWNMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT$GTNCVKJ5GPFKTK6WICU4WOCJ&/GPIWDCJ6GMU9CYCPECTCOGPLCFKPCTCUK/GOCJCOK%KTKEKTK-CNKOCV.CPIUWPI/GPIWDCJ-CNKOCV.CPIUWPIOGPLCFKMCNKOCV6KFCM.CPIUWPI$GTNCVKJ/GODWCV-CNKOCV6KFCMNCPIUWPI/GOCJCOK+UK6GMU9CYCPECTC/GPCTCUKMCP6GMU9CYCPECTC6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL1119CYCPECTCCFCNCJMGIKCVCPVCP[CLCYCDFGPICPUGUGQTCPI[CPIFKRGTNWMCPWPVWMFKOKPVCKMGVGTCPICPCVCWRGPFCRCVP[COGPIGPCKUWCVWJCN5GUGQTCPI[CPIFKOKPVCKRGPFCRCVP[CFCNCOMGIKCVCPYCYCPECTCFKUGDWVPCTCUWODGT0CTCUWODGTCFCNCJQTCPI[CPIOGOCJCOKUGDWCJRGTOCUCNCJCP[CPICMCPMKVCRGECJMCP0CTCUWODGTCFCNCJQTCPI [CPI CJNK FK DKFCPIP[C #TVKP[C KC OGPIWCUCK FGPICP RCUVK FCP FCRCVOGODGTKMCPKPHQTOCUKUGECTCNGPIMCRCVCURGTVCP[CCPRGTVCP[CCPRGYCYCPECTC&CNCOYCYCPECTC PCTCUWODGT OGODGTKMCP RGPFCRCV CVCW ICICUCP VGTVGPVWUGUWCKFGPICPMGCJNKCPOGTGMC-GIKCVCP MCNK KPK CFCNCJ OGPFGPICTMCP YCYCPECTC 5GVGNCJ OGPFGPICTMCPYCYCPECTC MCNKCP FKOKPVC OGP[KORWNMCP RGPFCRCV PCTCUWODGT +MWVK MGIKCVCP KPKFGPICPDCKM&WC QTCPI VGOCPOW CMCP OGODCECMCP YCYCPECTC FGPICP PCTCUWODGT DGTKMWV5KOCMNCJ FGPICP UCMUCOC %CVCVNCJ RGPFCRCV CVCW ICICUCP [CPI FKUCORCKMCPPCTCUWODGT6-95WMUGU/GPLCFK2GPWNKU2TQHGUKUGDCICKRGODCPVWTWOCJVCPIICCVCW6-9FKPGIGTKQTCPI UGTKPI FKRCPFCPI UGDGNCJ OCVC 0COWP 'PK -WUWOCOGODCNKMMCP UGOWC RCPFCPICP VGTUGDWV 'PCO VCJWP OGPLCNCPKRTQHGUKUGDCICKRGODCPVWTWOCJVCPIICFK*QPI-QPI'PKDGTJCUKNRWNCPIFGPICPOGODCYCUGUWCVW$WMCPJCTVC[CPIDGTNKORCJVGVCRKUGDWCJJCUKNRTQUGURGODGNCLCTCP[CPIUCPICVOGPCMLWDMCP&KVGPICJVGPICJ MGUKDWMCPP[C UGDCICK RGODCPVW TWOCJ VCPIIC KCDGTJCUKNOGPICUCJDCMCVOGPWNKUP[CFCPDGTICWNFGPICPMQOWPKVCU[CPINGDKJNWCUOGNCNWKKPVGTPGV$GTKMWV CFCNCJ YCYCPECTC'F[ <CSGWUFCTK2GODGNCLCTEQOFGPICP'PK-WUWOCOGNCNWKGOCKNCMJKT/CTGVNCNW$CICKOCPC RGTCUCCP #PFC UGVGNCJ DWMWRGTVCOC#PFCVGTDKV!$GTDWPICDWPIC#FCOCYCTCPIITGMVWNKRFCPGPEGPIIQPFQMJGJGJG$CICKOCPCEGTKVCP[CUCORCKCMJKTP[C#PFCDKUCOGPWNKUUGDWCJDWMWOQVKXCUK!#YCNEGTKVCFCTKUGDWCJFTGCOUC[C[CPIKPIKPFKCMWKUGECTCKPVGNGMVWCN#YCNP[CUC[CDGNCLCT OGODWCV PCUMCJ PQXGN EGTRGP FCPRWKUK-GVKMCUC[CRQUVKPIFKOKNKUMGRGPWNKUCP[CPIUC[CKMWVKDGTPCOC-QUUVCōOKNKUWPVWMRCTC6-9FK*QPIMQPI[CPIUWMCOGPWNKUōMCT[CMCT[CUC[CDCP[CM[CPIOGPIQOGPVCTK5GVGNCJ UC[C COCVK UC[C TCUC OGPLCFKMQOGPVCVQTKVWNGDKJEGTFCUFCPGNGICP/CMCUC[C$'.#,#4DGTMCTKGTFKLCNWTKPK$CP[CM[CPIUMGRVKU9JQ U VCNMKPI!'OCPIP[C'PKKVWUKCRC!0COWPUGQTCPIIWTWFCPUGPKQTUC[C PGMCV OGPIKTKOK UC[C DWMW4GUGR#/GP[KORWNMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT/GPFGPICTMCP9CYCPECTC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL112%GURNGPI /GPWNKU $WMW $GUV 5GNNGTMCT[C'F[<CSGWU /WPIMKP DKCT MGIKNCCP UC[CUGOCMKPVGTCUCJ&CTKUKVWUC[COGPIGPCN2GODGNCLCTEQOő-QTDCPŒ MQOGPVCT UC[C [CPI RGTVCOCCFCNCJCTVKMGN,GPPKG5$GXUKRGPWNKUDWMW4CJCUKC5WMUGU6GTDGUCT,GPPKGCFCNCJRGPWNKUYCPKVC[CPIUWMUGUFKPGIGTK2COCP5CO&KCVGTMGPCN MCTGPC OGPWNKU -GPCRC UC[CMQOGPVCTK FKC! -CTGPC UC[C KPIKP FKNKJCV+PKNCJ CYCN UC[C OGODWCV CTVKMGNCTVKMGNOQVKXCUKō[CPI KUVKNCJP[C UCLC DCTW UC[CFGPICT UGVGNCJ DGTICWN FGPICP MQOWPKVCU2GODGNCLCTEQO&GPICPFKVGTDKVMCPP[CDWMW#PFC .WCT$KCUCKPK OCMCFTGCO UC[C UGOCMKP LGNCU$GTCRC DCP[CM UKJ QTCPI [CPI MGP[CVCCPP[C UGUWCK FGPICP OKORKP[C! 5C[C OGPFCRCVMCPP[C JCP[C FGPICP MGTLC MGTCU FCPMGTLCEGTFCU6CPRCRGTNWOGPQFQPIMCPUGPLCVC VWORWN MGRCFC RCTC KPVGNGMVWCN UWRC[COGTGMCOGPICMWKMGOCORWCPUC[C2CFC YCMVW OGP[WUWP DWMW KPK #PFCOCUKJDGTRTQHGUKUGDCICKRGODCPVWTWOCJVCPIICFK*QPIMQPI$CICKOCPCDKUC#PFCOGNWCPIMCPYCMVWWPVWMOGPWNKU!5C[C OGOCPHCCVMCP UGICNC MGUGORCVCPFK CPVCTC MGUGORKVCP 5C[C OGPICNQMCUKMCPYCMVWUCVWLCOUGDGNWOVKFWTOCNCOWPVWMOGPWNKU FGPICP VCPICP .CNW FK UCCV NKDWTVKDC UC[C MGVKM FK MQORWVGT $KCUCP[C UC[CPIGVKMFKRGTRWUVCMCCPMCPVQTRQUFCPRWUCVRGTDGNCPLCCP [CPI OGODGTKMCP RGNC[CPCPKPVGTPGVITCVKU5C[CLWICDKUCCMUGUKPVGTPGVFKUCCVUCCVOGPWPIIWCPCMCUWJUC[CNGU#VCWMGVKMCUC[CDGNCPLCMGRCUCT5GNCOCKPKRGODCPVWTWOCJVCPIICUGNCNWFKMQPQVCUKMCP UGDCICKQTCPI VKFCM DGTRGPFKFKMCP OKPKO MGVGTCORKNCP FCP JKFWRVCPRC JCTCRCP FGPICP ICLK [CPI UCPICVTGPFCJ2CPFCPICP#PFC!5C[C VKFCM RGTPCJ OGOCPFCPI QTCPIFCTK RTQHGUKP[C 2TQHGUK JCP[C UGOGPVCTC5GDCICKDCVWNQPECVCPUCLCWPVWMOGPFCMKMGRTQHGUK[CPINCKP[CPINGDKJDCKM5C[CJCP[COGOCPFCPIQTCPIFCTKMGOCWCPP[CWPVWMDGNCLCT5KCRCRWPFKC/GUMKRWPFKCUGQTCPIRGLCDCVCPIIQVCFGYCP[CPIVGTJQTOCVRGODCPVW RGOWNWPI VWMCPI MC[W FCP VWMCPIUCRW LCNCP ,KMC VKFCM OCW $'.#,#4 OCMCOGTGMCVGTOCUWM[CPIVKFCMDGTRGPFKFKMCP$CP[CM QTCPIQTCPI FCTK RTQHGUKVGTJQTOCV [CPI OGTWIKMCP QTCPI NCKP FCPPGICTC5GDCNKMP[CVKFCMUGFKMKVQTCPIQTCPIFCTK RTQHGUK TGPFCJCP [CPI DGTIWPC DCIKQTCPINCKPFCPPGICTC5GMCTCPILGNCUDWMCPUKCRC [CPI DGTRGPFKFKMCP CRC! 5KCRC [CPINGDKJ OKUMKP! 5KCRC [CPI OGTCUC NGDKJTGPFCJ ICLKP[C! 5C[C LWUVTW VGTOCUWMRGODCPVWFGPICPPQOQTWTWVMGUGMKCPFCTKUGMKCPDCP[CMUGPKQTUC[C[CPIUWMUGUOGPLCFKRGPIWUCJCYCTVCYCPRGPWNKURGPICLCTKPXGUVQTFCPNCKPNCKP-CTGPCOGTGMCRWP[CFTGCOFCPOCW$'.#,#4#RC MQOGPVCT OCLKMCP #PFC MGVKMC #PFCOGPWNKUCTVKMGNFKYGDUKVGJKPIICMGOWFKCPDKUCLCFKPCUMCJDWMW!#YCNP[C UGPCPI FCP OGPFWMWPIDCPIGV &CP KPK UC[C EGTKVCMCP FCNCO DWMWUC[C KVW 6CRK NCOCMGNCOCCP FKC WTKPIWTKPICP ;CPI UC[C MGTLCMCP UGNCNW UCNCJ&CP FKC UGTKPI OGPICFCCFC FCNCO OGODGTKMCP RGTKPVCJ 5WRC[C VGPCPI UC[CDKNCPI RCFCP[C MCNCW UC[C UWFCJ DGTJGPVKOGPWNKU .CNW UC[C OGNCMWMCP CMVKXKVCU KPKFGPICP UGODWP[KUGODWP[K /WPIMKP FKCVCMWVUC[CCMCPOGPQOQTFWCMCPVWICUWVCOCUC[CUGDCICKRGODCPVW5GDGPCTP[C CRC OQVKXCUK #PFC OGPWNKUDWMWFGPICPLWFWN#PFC.WCT$KCUCKPK!5C[CKPIKPOGODWMVKMCPDCJYCJCODCVCP CRC RWP DKUC FKVCMNWMMCP #UCN MKVCUCFCT CMCP MGNWCTDKCUCCP RQVGPUK FKTK MKVCFCNCO OGYWLWFMCPFTGCO MKVC ;CPI OGODGFCMCPOCPWUKCFCTKOCMJNWMNCKPP[CMCPFTGCO! &CPFTGCOOKNKMUGOWCQTCPI&CTKUGICNCOCECORTQHGUKFCPNCVCTDGNCMCPI5C[CDGTCPK DGTOKORK DCICKOCPC FGPICP #PFCUGOWC!-CNCPICPOCPCUCLC[CPIKPIKP#PFCUGPVWJFGPICPDWMWKPK!5GOWC MCNCPICP [CPIDKUC DCEC 6CPRCVGTMGEWCNK &CTK UGOWC RTQHGUK FCP NCVCTDGNCMCPI5GRGTVKRCTCRGODCPVW[CPICFCFKFCNCOFCPNWCTPGIGTK#VCWECNQPRGODCPVW[CPI DGTCFC FK [C[CUCP[C[CUCP RGPIGTCJRGODCPVWFCPDCD[UKVVGT,WICOGTGMC[CPI
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL113DGTCFC FK 2,6-+2,6-+ 2GOWNWPI UCORCJ+PFQPGUKCCUQPICPVWMCPICPVCTMQTCPIWTWFQUGP OCJCUKUYC RGNCLCT RGLCDCV CPIIQVCFGYCP[CPIVGTJQTOCVFCPNCKPNCKP#PFC őJCP[CŒ NWNWUCP 5/# UGOGPVCTCōFCTKMQOGPVCTMQOGPVCTWPVWMDWMW#PFCVCORCM UGMCNK DCJYC #PFC UCPICV EGTFCUFCP DGTDCMCV $CICKOCPC #PFC OGPFCRCVMCPUGOWCKVW!.KRCVCPNKRCVCP QVCM MKVCō[CPI FKEKRVCMCPQNGJ;CPI/CJC%GTFCUōVKFCMVGTDGPVWMFGPICP UGPFKTKP[C .KRCVCPNKRCVCP KVW VGTDGPVWMMCTGPCUGTKPIP[CQVCMFKCLCMDGTRKMKTFCP OGPICPCNKUKU VGPVCPI JCNJCN [CPI DGTOWVWFCPRGPWJOCMPC5GOCMKPVGTNCVKJUGOCMKP DGTMGODCPI FCP UGOCMKP DCP[CMNKRCVCPP[C&CPEGTFCUJCP[CNCJGHGM$CMCVCRCNCIK%GTFCUUGECTCGOQUKQPCNKPVGNGMVWCNOCWRWPURKTKVWCN5C[COGPFCRCVMCPP[CCVCWOGNCVKJP[CFGPICPOGODCECMKVCDUWEK/CMPCFCNCOMKVCDUWEKCFCNCJOCMCPCPLKYC[CPIUCPICVDGTIK\K 5GFCPIMCP DWMWDWMW DGTOWVWNCKPōDCKM [CPI UC[C RWNWPI FCTK UCORCJDCECCPDGNKUGPFKTKRKPLCOOCWRWPFKMCUKJQNGJQTCPIQTCPIVGTEKPVCōCFCNCJRGNGPIMCRWPVWM OGPCODCJ RGPIGVCJWCP 5GOGPVCTCVKPIMCJ NCMW CVCW RGTKNCMW QTCPIQTCPI FKUGMKVCT CFCNCJ UCTCPC RGODGNCLCTCP UC[CWPVWM OGPCODCJ YCYCUCP &CTK UCPCNCJUC[CDGNCLCT5GMCTCPIUGVGNCJMGODCNKMG+PFQPGUKCCRC[CPIKPIKP#PFCNCMWMCP!$GNCLCT DCP[CM JCN 5GMCTCPI NCIK CMVKHOGPWNKUFCPDGNCLCTOGPWNKUUMGPCTKQ&CNCOMGUGORCVCPKPKUC[CJGPFCMOGOKPVCMGRCFCRCTC RGPWNKU UMGPCTKQ RTQHGUKQPCN $WCVNCJEGTKVC [CPI OCUWM CMCN OGPEGTFCUMCP FCPOGOQVKXCUK'PGTIK[CPIOWPEWNFCTKEGTKVC[CPI OGOQVKXCUK RCUVK CMCP UCPICV FCJU[CVGHGMP[C DCIK RGTMGODCPICP MWCNKVCU OGPVCNRGOKTUC ,CPICP DKMKP [CPI UGDCNKMP[C-CTGPCGPGTIKPGICVKHFCTKUWCVWEGTKVC[CPIUGDCNKMP[CCMCPDGTFCORCMUCOCRWNC5C[CLWICUKCRUJCTKPIMGRCFCUKCRCUCLC#RC[CPIKPIKP#PFCUGTWMCPMGRCFCRCTCRGODCPVW TWOCJ VCPIIC FK UGNWTWJ +PFQPGUKCDCJMCPOWPIMKPFWPKC!2GUCP UC[C LCFKNCJ RGODCPVW [CPIRTQHGUKQPCN $GMGTLCNCJ UCODKN DGNCLCT &CPDGNCLCTNCJ FCTK QTCPIQTCPI UWMUGU 7PVWMOGORGTEGRCVLCPICPDGNCLCTFCTKQTCPIQTCPIőMGDCP[CMCPŒ $CP[CMNCJ OGNKJCV FWPKCFGPICP OGODCEC $GTCPKNCJ DGTOKORK FCPYWLWFMCPNCJ CRC [CPI MCNKCP KPIKPMCP$WMCNCJRKMKTCP5GTWCP #PFC DCIK IGPGTCUK OWFC MKVCVGTWVCOCRCTCOCJCUKUYC!7PVWM RCTC IGPGTCUK OWFC VGTWVCOCWPVWM OCJCUKUYC MGPFCNKMCP GOQUKOW$CP[CMNCJ OGODCEC FCP DGNCLCT -GPCNKOKPCVOW UGFKPK OWPIMKP %CTKNCJ OGPVQT,KMCRGTNWLCFKNCJQTCPIUWTWJCPFCTKQTCPIUWMUGUFKDKFCPI[CPIGPIMCWOKPCVK5GTCRKNOWP[C$GMGTLCUCOCNCJFCPLWCNKFGMCOWRCFCOGTGMC,CPICPRGTPCJOGP[GTCJ&CPUWMUGUJCP[CNCJGHGM5KCRC IWTWIWTW #PFC FCNCO UGMQNCJ MGJKFWRCPKPK!)WTW FCTK UGOWC IWTW UC[C FCNCOUGMQNCJ MGJKFWRCP KPK CFCNCJ 6WJCP ;CPI/GPEKRVCMCP-GJKFWRCPKPK&CPIWTWIWTWUC[C [CPI NCKP CFCNCJ UGOWC RTKDCFK [CPIDKLCMUCPC 5C[C KPIKP OGPLCFK DKLCMUCPCUGRGTVKIWTWIWTWUC[CKVW$KNCRGTLCNCPCPJKFWR#PFCFCPPKNCKPKNCK[CPI#PFCRGICPIDKUCFKTWOWUMCPFCNCOUGDWCJMCNKOCVDCICKOCPCDWP[KP[C!$'.#,#4 #&#.#* *#- 5#;#2GTLCNCPCP JKFWR UC[C CFCNCJ RTQUGU DGNCLCTKVWUGPFKTK&CPPKNCKPKNCK[CPIUC[CRGICPICFCNCJ JCUKN FCTK DGNCLCT UC[C VGPVCPI PKNCKPKNCK1MUGOQIC#PFCUWMUGU6GTKOC MCUKJ CVCU DKODKPICP #PFCUGNCOCKPK6GTKOCMCUKJRWNCYCYCPECTCP[C6GTKOC MCUKJ MGRCFC UGNWTWJ RGPIWPLWPI2GODGNCLCTEQO5CNCO5WMUGU.WCT$KCUC=5WODGT JVVRYYY2GODGNCLCT%QO?.WCTDKCUCDWMCP5GQTCPIRGODCPVWOCORWOGORWP[CKVWNKUCPFCPRGOKMKTCP[CPIDGTDQDQV-COWUWFCJDKUCOGOCJCOKKUKYCYCPECTCVGTUGDWV!-CNCWUWFCJLCYCDRGTVCP[CCPDGTKMWV
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL114,CYCDNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCPDGTKMWVUGUWCKFGPICPKUKYCYCPECTC 5KCRC'PK-WUWOC! $CICKOCPCECTC'PK-WUWOCOGPWNKUFKUGNCUGNCMGUKDWMCPP[C! $CICKOCPCECTC'PK-WUWOCOGORGTQNGJMGCJNKCPOGPWNKUUGJKPIICOGPIJCUKNMCPVWNKUCP[CPINWCTDKCUCUGFCPIMCPFKCVKFCMRGTPCJOGPIGP[CODCPIMWMWNKCJ! #RCRCPFCPICP'PK-WUWOCVGPVCPIDGNCLCT! $WMWCRC[CPIFKMQOGPVCTKRGTVCOCMCNKQNGJ'PK-WUWOC! #RCRCPFCPICP'PK-WUWOCVGTJCFCRUGDWCJRTQHGUK! #RCUCTCP'PK-WUWOCWPVWMQTCPI[CPIKPIKPOGPIGODCPIMCPFKTK! #RCVWLWCP'PK-WUWOCOGPWNKUDWMW#PFC.WCT$KCUC! $CICKOCPCVCPIICRCPOWVGTJCFCR'PK-WUWOC! #RC[CPIDKUCMCOWEQPVQJFCTKFKTK'PK-WUWOC! $GTICDWPINCJFGPICPQTCPIVGOCPOW 6GPVWMCPOCUCNCJOCUCNCJ[CPIFKDCJCUFCNCOYCYCPECTCFKCVCU 6WNKUNCJRGPFCRCVRGPFCRCVPCTCUWODGTVGTJCFCRRGTOCUCNCJCPFCNCOYCYCPECTCFKCVCU%QPVQJ 2GTJCVKMCPRGVKMCPFKCNQIDGTKMWV6HODPD LQL SHPEDQWX UXPDK WDQJJD VHODOX GLNRQRWDVLNDQ VHEDJDLRUDQJ WLGDNEHUSHQGLGLNDQPLQLPNHWHUDPSLODQGDQKLGXSWDQSDKDUDSDQGHQJDQJDML\DQJVDQJDWUHQGDK3DQGDQJDQ$QGD"6D\D WLGDN SHUQDK PHPDQGDQJ RUDQJ GDUL SURIHVLQ\D 3URIHVL KDQ\D VHPHQWDUD6HEDJDLEDWXORQFDWDQVDMDXQWXNPHQGDNLNHSURIHVL\DQJODLQ\DQJ OHELK EDLN 6D\DKDQ\DPHPDQGDQJRUDQJGDULNHPDXDQQ\DXQWXNEHODMDU6LDSDSXQGLD0HVNLSXQGLDVHRUDQJSHMDEDWDQJJRWDGHZDQ\DQJWHUKRUPDWSHPEDQWXSHPXOXQJWXNDQJND\XGDQWXNDQJ VDSX MDODQ -LND WLGDN PDX %(/$-$5 PDND PHUHND WHUPDVXN \DQJ WLGDNEHUSHQGLGLNDQ%DQ\DNRUDQJRUDQJGDULSURIHVLWHUKRUPDW\DQJPHUXJLNDQRUDQJODLQGDQQHJDUD6HEDOLNQ\D WLGDN VHGLNLW RUDQJRUDQJ GDUL SURIHVL UHQGDKDQ \DQJ EHUJXQD EDJL RUDQJODLQ GDQ QHJDUD 6HNDUDQJ MHODV EXNDQ VLDSD \DQJ EHUSHQGLGLNDQ DSD" 6LDSD \DQJ OHELKPLVNLQ" 6LDSD \DQJ PHUDVD OHELK UHQGDK JDMLQ\D" 6D\D MXVWUX WHUPDVXN SHPEDQWXGHQJDQQRPRUXUXWNHVHNLDQGDULVHNLDQEDQ\DNVHQLRUVD\D\DQJ VXNVHV PHQMDGLSHQJXVDKD ZDUWDZDQ SHQXOLV SHQJDMDU LQYHVWRU GOO .DUHQDPHUHND SXQ\DGUHDPGDQPDX%(/$-$5/GOCJCOK+UK9CYCPECTC/GPFKUMWUKMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL1152GTOCUCNCJCP [CPI FKMGOWMCMCP FCNCO FKCNQI FK CVCU CFCNCJ CPIICRCP PGICVKHVGTJCFCRRGODCPVWTWOCJVCPIIC&KMCVCMCPRGODCPVWTWOCJVCPIICCFCNCJQTCPI[CPIVKFCMDGTRGPFKFKMCPMGVGTCORKNCPTGPFCJFCPICLKTGPFCJ0CTCUWODGTVKFCMOGP[GVWLWKRGPFCRCVFKCVCU&KCDGTRGPFCRCVRTQHGUKRGODCPVWTWOCJ VCPIIC OGTWRCMCP DCVW NQPECVCP WPVWM OGTCKJ RTQHGUK NGDKJ VKPIIK-GP[CVCCPP[C DCP[CMOCPVCP RGODCPVW TWOCJ VCPIIC [CPI OGPLCFKRGPIWUCJCYCTVCYCPRGPWNKURGPICLCTFCPKPXGUVQT 2TGUGPVCUKMCPJCUKNFKUMWUKMCNKCPFKFGRCPMGNCU /KPVCNCJMGNQORQMNCKPFCPIWTWOWOGPCPIICRKJCUKNMGTLCMCNKCP 6GOWMCP MGUGRCMCVCPFCP WDCJNCJLCYCDCPOW [CPI MWTCPI VGRCVUGUWCK FGPICPMGUGRCMCVCP#RCKVWMGUKORWNCP!-GUKORWNCPCFCNCJRGPFCRCVVGTCMJKTFCTKWTCKCPUGDGNWOP[C$CICKOCPCRGPFCRCVCMJKTKPKFKRGTQNGJ!&KUGOGUVGTUCVWMCNKCPRGTPCJDGNCLCTOGP[KORWNMCPKUKDCECCP-GIKCVCPMKVCMCNKKPKOGP[KORWNMCPRGPFCRCVPCTCUWODGT2CFC FCUCTP[C ECTC OGP[KORWNMCP UCOC DCKM OGP[KORWNMCP KUK DCECCP CVCW RWPOGP[KORWNMCP KUK VGMU YCYCPECTC /GPICRC UCOC! *CN KPK MCTGPC UGVKCR VGMU RCUVKOGOKNKMKRQMQMRGODKECTCCPCVCWKPHQTOCUK[CPIFKUCORCKMCP5GDGVWNP[CCPVCTCVGMUDCECCPFGPICPYCYCPECTCJCP[CDGTDGFCDGPVWM6GMUYCYCPECTCDGTDGPVWMFKCNQICPVCTCRGYCYCPECTCFGPICPPCTCUWODGTUGFCPIMCPDCECCPVKFCMFGOKMKCP-COW UWFCJ OGPGPVWMCP RGPFCRCVRGPFCRCV PCTCUWODGT VGTJCFCR DGDGTCRCRGTOCUCNCJCP4CPIMCKNCJRGPFCRCVRGPFCRCVKVWOGPLCFKUGDWCJRCTCITCH[CPIUGKFG5WPVKPINCJRCTCITCHVGTUGDWV0CJTCPIMCKCPRGPFCRCVVGTUGDWVFCRCVFKLCFKMCPUGDCICKMGUKORWNCP$CECNCJVGMUYCYCPECTCDGTKMWV+PKCFCNCJYCYCPECTCFGPICP$R4G\CCIGPCUWTCPUK%GTKVCMCPVGPVCPIFKTK#PFC!0COC!2TQHGUK!$KUPKU!-GNWCTIC!0COC UC[C 4G\C 2TQHGUKUC[C CFCNCJ MCT[CYCP $KUPKU [CPI UC[CIGNWVK CFCNCJ +6 &CP UC[CDGNWOOGOKNKMKMGNWCTICCTVKP[CDGNWOOGPKMCJ%GTKVCMCPCNCUCPCNCUCPWVCOC#PFCOGPLCFK#IGP#UWTCPUK!5C[COGPLCFKCIGPCUWTCPUKMCTGPCMGVGTVCTKMCPDGUCTVGTJCFCRFWPKCOCTMGVKPIFKOCPCUGVKCRUCCV MKVC FK EJCNNGPIG WPVWM DGTKORTQXKUCUK OGPKPIMCVMCP RGPLWCNCP FGPICP OGPGTCRMCPMQODKPCUKUVTCVGIK[CPIUWFCJCFCOCWRWP[CPIMKVCEKRVCMCPUGPFKTK/GPICUCJRGPICNCOCPFCNCOOCTMGVKPIFCPVGPVWP[CCNCUCPOQVKXCUKRGPIJCUKNCP[CPINWOC[CPOGPLCPLKMCP-GPCRC/GP[KORWNMCP2GPFCRCV0CTCUWODGT$GTNCVKJ5GPFKTK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL116CUWTCPUK MCTGPC MQPUGR CUWTCPUK UGMCTCPI OGPCTKM MCTGPC UGNCKP CFC OCPHCCV RTQVGMUK MGVKMCPCUCDCJOGPKPIICNOCPHCCVPKNCKVWPCK
KPXGUVCUK RWPDKUCFKPKMOCVKQNGJUKRGOKNKMRQNKUUCCVJKFWR MGVKMC CMCP FKCODKN WPVWM OGOGPWJK MGDWVWJCPP[C UGRGTVKRGPUKWP DGNK TWOCJ FCPUGDCICKP[C5GRGPIGVCJWCP#PFCDCICKOCPCRTQURGM
UVCVKUVKM DKUPKUCUWTCPUKFK+PFQPGUKC!$KUPKU CUWTCPUK FK +PFQPGUKC RTQURGMP[C UCPICV DCIWU MCTGPC RGOGTKPVCJ +PFQPGUKC VKFCMOGYCLKDMCP UGNWTWJ OCU[CTCMCVP[C WPVWM OGOKNKMK CUWTCPUK &K NWCT PGIGTK RGOGTKPVCJOGYCLKDMCPUGVKCRYCTICPGICTCP[CWPVWMOGOKNKMKRQNKUCUWTCPUK-CT[CYCPCMCPUWNKVDGMGTLCFKUCVW RGTWUCJCCP CRCDKNC FKC VKFCM OGOKNKMK RQNKU CUWTCPUK KPK&GPICP CFCP[C CUWTCPUKRGTWUCJCCPVGNCJOGPICNKJMCPTGUKMQCRCDKNCVGTLCFKUGUWCVWVGTJCFCRMCT[CYCPVGTUGDWVDWMCPOGPLCFKVCPIIWPILCYCDRGTWUCJCCP5GECTCUVCVKUVKMLWONCJRGPFWFWM+PFQPGUKC LWVCLKYCRCFCJCNLWONCJ[CPIUWFCJOGOKNKMKCUWTCPUK LWVCLKYC6WICUOGP[CFCTMCPCUWTCPUKLKYCMGRCFCOCU[CTCMCVOCUKJVGTDWMCNWCU6QNQPIEGTKVCMCPDGDGTCRCMKUCJUWMUGU#PFCFKDKUPKUKPKDCKMFCNCOOGTGMTWVCIGPDCTWOCWRWPOGORGTQNGJRQNKUDCTW!2GPICNCOCP FCNCO OGTGMTWV CIGP DCTW DKCUCP[C VKFCM UWNKV MKVCDKUC DGTVGOW FK OCPC UCLC#YCNP[COGPCYCTMCPRQNKUVGVCRKDCP[CMCIGPDCTW[CPIVGTVCTKMUGVGNCJOGNKJCVFCPOGPFGPICTDCICKOCPCUKUVGODGMGTLC7PVWMRGPLWCNCPUGNCOCMCOKOGPIKMWVKCRC[CPIFKCLCTMCPQNGJCIGPE[XKCVTCKPKPIMCOKUGNCNWUGOCPICV*CUKNJCUKNCRCUCLC[CPIUWFCJ#PFCRGTQNGJFCTKDKUPKUKPK!$CP[CMJCUKN[CPIUC[CRGTQNGJ#PVCTCNCKPRGPFCRCVCPVCODCJCPUGNCKPKVWLWICDGTVCODCJP[CVGOCP5KCRC[CPI#PFCMCIWOKFKDKUPKUKPK!1TCPI[CPIUC[CMCIWOKCFCNCJő7PKVOCPCIGTUC[CŒ&KCCFCNCJKDW[CPIMWCVFGPICPEKVCEKVCVKPIIKUGOCICVP[CNWCTDKCUCFKUCCVUWNKVOCWRWPUGPCPIŒ
5WODGT JVVR CIGPCUWTCPUKYQTFRTGUUEQOFGPICPRGPIWDCJCP ,CYCDNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCPDGTKMWVFGPICPVGRCVFCPLGNCU 6GPVWMCPOCUCNCJOCUCNCJ[CPIFKMGOWMCMCPFCNCOYCYCPECTCFKCVCU 6GPVWMCPRGPFCRCVRGPFCRCTPCTCUWODGTVGTJCFCRRGTOCUCNCJCP[CPIFKMGOWMCMCP 5KORWNMCPRGPFCRCVPCTCUWODGT&GPICTMCPNCJUGDWCJYCYCPECTCFKVGNGXKUKCVCWTCFKQ%CVCVNCJ ICICUCP CVCW RGPFCRCV PCTCUWODGT FCNCO YCYCPECTCVGTUGDWV5KORWNMCPICICUCPICICUCPPCTCUWODGT.CRQTMCPJCUKNUKOCMCPOWUGECTCVGTVWNKU6WNKUFKDWMWVWICUOW6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL1175GVGNCJOGP[KORWNMCPRGPFCRCVPCTCUWODGTMCOWCMCPFKCLCMWPVWMOGPCPIICRKECTCRGODCECCPEGTRGP6GPVWMGIKCVCPUGDGNWOP[COGPICU[KMMCP-GIKCVCPOGPCPIICRKRGODCECCPEGTRGPLWICVKFCMMCNCJCU[KM6CJWMCJ MCOW CRC [CPI FKOCMUWF EGTRGP! %GTRGP CFCNCJ EGTKVC RGPFGM %GTKVCRGPFGMOGOKNKMKU[CTCVVGTVGPVW[CKVWRCPLCPIEGTKVCVKFCMNGDKJFCTKMCVCJCP[COGOKNKMKUCVWMQPHNKMFCPFKCMJKTKFGPICPRGP[GNGUCKCP2GTPCJOGPFGPICTMCPRGODCECCPEGTRGP!#RCMCJMCOWRCJCOFGPICPKUKEGTRGP[CPIFKDCECMCP!$CICKOCPCECTCRGODCECCPEGTRGP[CPIMCOWNKJCV!#RCMCJRGODCECOGPIIWPCMCPNCHCNKPVQPCUKLGFCGMURTGUKFCPIGUVWTFGPICPVGRCV!6CJWMCJ MCOW ECTC OGODCEC EGTRGP [CPI DCKM! /GODCEC EGTRGP [CPIDCKMFKNCMWMCPFGPICPNCHCNKPVQPCUKLGFCGMURTGUKFCPIGUVWT[CPIVGRCV2GODCECCP[CPIDGPCTCMCPOGOWFCJMCPRGPFGPICTOGOCJCOKKUKEGTRGP-GIKCVCPMCNKKPKCFCNCJOGPCPIICRKECTCRGODCECCPEGTRGP6CPIICRCPFKDGTKMCPUGRWVCTNCHCNKPVQPCUKLGFCGMURTGUKFCPIGUVWT+MWVKMGIKCVCPKPKFGPICPDCKM2GODCEC EGTRGP JCTWU OGOCJCOK KUK VGTNGDKJ FCJWNW UGDGNWO KC OGODCECMCPWPVWMQTCPINCKP,KMCUWFCJOGOCJCOKKUKEGTRGPOCMCKPVQPCUKLGFCGMURTGUKFCPIGUVWT CMCP VGTDGPVWM FGPICP VGRCV $CICKOCPC ECTC OGOCJCOK KUK EGTKVC RGPFGM!%CTCP[CCFCNCJFGPICPOGPGPVWMCPWPUWTWPUWTKPVTKPUKMEGTRGP7PUWTKPVTKPUKMOGNKRWVKRGPQMQJCPCNWTNCVCTUWFWVRCPFCPIVGOCFCPRGUCP$CECNCJFCPRCJCOKWPUWTKPVTKPUKMEGTRGPDGTKMWV$GTCPIMCV2GPWNKU #MJOCF5GMJW56#2CIKOCUKJOGPIIKIKN1TCPIQTCPIOCUKJ DGTUGNKOWV UCTWPI FCNCO VKFWTP[C[CPI P[GP[CM 6CRK VKFCM DCIK ,WDGFCJ[CPIUWFCJOWNCKOGODGPCJKFKTKDGTCPIMCV MG MGDWP 9CLCJ LCPFC DGTCPCMUCVWKVWRWPVCORCMUWFCJUGICTFKDCUWJCKTYWFJWUJCNCVUWDWJ;CVCORCMUGMCNKDGTUGTKUGTKOGORGTNKJCVMCPMGEGTKCPUGRGTVKUWOTKPICJNCPIKVOGTCJUGKTKPIVGTDKVP[COCVCJCTK $GTCPIMCV MGTLC OGOGVKM OGNCVKRCIKRCIK UGMCNK OGPLCFK MGDKCUCCP,WDGFCJ5GVGNCJUJCNCVUWDWJNCPIUWPIMGMGDWPOGODCYCUGTVC4CTCCPCMP[C[CPIUGOCVCYC[CPI+DWFCPCPCMKVWRGTIKMGOCPCOCPCUGNCNWDGTUCOCUCOC;CUKCRCNCIK [CPI CMCP RGFWNK FGPICP CPCM KVWMCNCWDWMCP,WDGFCJUGPFKTKMCTGPC4QLCNKUWCOKP[C UGLCM RGTEGTCKCP FWNW UWFCJGP[CJ$KNCVGTKPICVOCUCNCJRGTGDWVCPJCMYCNKCVCU4CTC[CPIVGTLCFKUCORCKMGRGPICFKNCP FK OCPC FKC JCTWU DGTLWCPIOCVKOCVKCP WPVWM OGPFCRCVMCP MGODCNK4CTCFCTKVCPICP4QLCNKUWCOKP[C[CPIRGOCDWMKVW$CICKOCPCUGQTCPIRGOCDWMFCRCVOGPIWTWU4CTCMCNCWOGPIWTWUFKTKUGPFKTK UCLC VKFCM DGEWU MGVWU ,WDGFCJVCPRCUCFCT$KNCVGTKPICVUGOWCKVWUWFWVOCVC ,WDGFCJ OGODCUCJ 'OCM LCPICP$/GPCPIICRK%CTC2GODCECCP%GTRGP/GPGPVWMCP7PUWT+PVTKPUKM%GTRGP
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL118UGFKJ /CM UWCTC 4CTC OGPIIGNGICTDW[CTMCPNCOWPCPP[C 6KFCM0FWM'OCMVKFCMUGFKJ LCYCD,WDGFCJOGPEQDCOGPCORCMMCPYCLCJEGTCJUCODKNDWTWDWTWOGP[GMC CKT DGPKPI [CPI OWNCK OGPIIGPCPI FK UWFWV OCVCP[C VCRK VGNCPLWTUGVGVGUCKTOCVCKVWVGNCJOGPGVGUVGU,CVWJVGRCV MG FCWPFCWP OWPIKN DWPIC RWVTKOCNW [CPI UQPVCM OGPLCFKMCP DWPIC KVWOGPWPFWM UGRGTVK KMWV DGTUGFKJ CVCU MGUGFKJCP [CPI VGPICJ FKUCPFCPI ,WDGFCJ ,CPICPDQJQPI/CM RTQVGU4CTCOGPIJGPVCM VGNCM -CNK KPK ,WDGFCJ VKFCM DKUCOWPIMKT NCIK CPIIWMCP UGDCICK UGDWCJRGPICMWCPKVWRWPJCTWUFKNCMWMCPFGOKOGODGTK RGPIGTVKCP RCFC 4CTC CPCMP[C[CPIOCUKJUGMGEKNKVWJCTWUOGPCPIIWPIDGDCPMGUGFKJCP[CPIVCMVGTVCJCPMCP+DWCPCM KVW OGNCPLWVMCP RGTLCNCPCPP[CMGMGDWP-KPKOGTGMCJCTWUOGPKVKFKICNGPICP [CPI RCPLCPI 5GQTCPI RGPIIGODCNC OGODGTKMCP UKWNCP TGCMUK UKORCVKP[C [CPI URQPVCP ,WDGFCJ VGVCR OGNCPIMCJ OCPVCR 2GTNCMWCP DGIKVW UWFCJDKCUC TKUKMQ UGDCICK UGQTCPI LCPFC OWFC[CPI OGPCTKM ECPVKM FCP UGMUK 5GDCICKDCNCUCP CVCU RGTNCMWCP KVW ,WDGFCJ OGP[GPCPFWPIMCP NCIW [CPI JCP[C FKOGPIGTVKQNGJFKTKP[CUGPFKTK-CNCWUWFCJDGIKVW 4CTC RGTEC[C GOCMP[C VKFCM DGTUGFKJNCIKFCPVGTDKVNCJMGEGTKCCPRCFCFKTKDQECJEGPVKNKVWFGPICPMCMKDGTLKPIMCVFCPVCPICPOGTGPVCPIUGRGTVKVKPIMCJDCNNGTKPCMGEKN[CPINKPECJ2GTLCNCPCPOGTGMCDGTFWCCMJKTP[C UCORCK FK MGDWP OGNCVK [CPIOGPGDCTMCPJCTWOUGDWCJMGDWPFKRGPWJK OGNCVKOGNCVK [CPI OGTGMCJ,WDGFCJ NCPIUWPI DGTDCWT FGPICP RCTCRGOGVKM UGFCPI 4CTC DGTNCTKCP MGEKN UGRWVCTMGDWP[CPIOGPIJCORCTCU[KMDGTOCKP UGPFKTKCP UCLC OGPWPIIWK GOCMP[CDGMGTLC $GFQNFCVCPIP[COGICNOGIQNLCFKVGVCRVGNCV UKPFKT5TKPVKNUGQTCPIRGOGVKM[CPI UGNCNW WUKN RCFC,WDGFCJ ;C OCMNWONCJDCYCOQOQPICP LCYCD,WDGFCJOGP[WPIIKPI UGP[WOCP OCPKU /CVCJCTKDCPIMKVFCPDCTWOWNCKUGFKMKVOGPEKEKRKJCTWO OGNCVK [CPI OCORW OGODGMCNKMGEGTKCCPRCIKDGTUGTKUGTKVCRKOGNCVK[CPIOGMCT UWFCJ UGOWCP[C FKRGVKM UGJKPIICOGPIJCTWUMCP RCTC RGOGVKM KVW RWNCPIFGPICP OGPFCRCVMCP DC[CTCP 5GNGUCKNCJUWFCJ,WDGFCJOGPWPCKMCPVWICUOGOGVKMOGNCVKFCPUGIGTCOGPICLCM4CTCDGTIGICURWNCPI &CNCO RGTLCNCPCP RWNCPI 4CTCUGNCNWOGPICODKNCTCJ[CPINGYCVIGFWPIUGMQNCJFCP,WDGFCJOGPWTWVUCLCFGPICPVGVCR OGPIKTKPIKP[C 5GRGTVK DKCUCP[COCVCJCTK VGPICJ PCKM FK UGMQNCJ FCUCTUWFCJ TKWJTGPFCJ FGPICP CPCMCPCMUGMQNCJ [CPI TCOCK DGTOCKP FK JCNCOCP7PVWM DGDGTCRC UCCV 4CTC OGPIJGPVKMCPNCPIMCJP[C NCNW OGOCPFCPIK OGTGMCFGPICP VCVCRCP VCLCO MGOWFKCP TCUC KTKOGPIJWPLCOFKRCNWPIJCVKP[C[CPIRCNKPIFCNCO VCRK MGOWFKCP ,WDGFCJ DWTWDWTWOGPICLCMP[C RWNCPI 5GUCORCKP[C FKTWOCJ 4CTC FGPICP TCUC KTK [CPIOGPIJWPLCO UGOCMKP OGPLCFKLCFK FCPMKPK OGPCPECR RCFC JCUTCV FKTK KPIKP UGMQNCJUGDCICKOCPCCPCMCPCMUGDC[CFKTKP[C [CPI FKUCMUKMCPP[C FK UGMQNCJ KVW-CTGPCVCMVGTMGPFCNKJCUTCVP[CVWORCJFGPICPUGTCPIMCKCPTGPIGMCP /CM4CTCKPIKPUGMQNCJ ,WDGFCJUGPICLCRWTCRWTCDWFGMUGRGTVKVKFCMOGPFGPICTP[CFCPUWCTC TGPIGMCP 4CTC KVW RWP FKWNCPI /CCM4CTCKPIKPUGMQNCJ ,WDGFCJOCUKJUCLCOGODWFGMMCPFKTKFCPTGPIGMCP4CTCFKWNCPI NCIK FGPICP PCFC MKPK NGDKJ OGPKPIIK /CCCM 4CTC KPIKP UGMQNCJJJ -CNK KPK ,WDGFCJ OGP[GTCJ +[C PCPVKMCNCW UWFCJ VKDC YCMVWP[C 4CTC RCUVKUGMQNCJ #CCJ MCRCP /CM! VCP[C 4CTCOGNWPLCMOCPLC *GKLCPICPOCPLCDGIKVW 2QMQMP[C4CTCKPIKPEGRCVUGMQNCJ +[CK[CUGMQNCJ VGICU,WDGFCJUQPVCMFCRCVOGPIJGPVKMCP TGPIGMCPP[C $GPCT [C/CM 4CTC UGMQNCJ! FGUCM 4CTC WPVWMNGDKJ OGP[CMKPMCP FKTKP[C FCP ,WDGFCJOGPLCYCDP[C EWMWR FGPICP CPIIWMCPMGRCNC UCLC 5GVGNCJ OGTCUC [CMKP DGPCT4CTCUGTVCOGTVCDGTUQTCMUQTCKMGIKTCPICP *QTGGGG 4CTC UGMQNCJ 4CTC UGMQNCJ5GMQNCJ /GNKJCV UGOWC KVW ,WDGFCJJCP[CIGNGPIIGNGPIMGRCNCFCPDGTIWOCONKTKJ ;CPCOCP[CUCLCCPCMCPCMUGNCNWUGICNC MGKPIKPCPP[C JCTWU UGEGRCVP[C FKVWTWVK $GUQMP[C,WDGFCJDGTCPIMCVOGOGVKMOGNCVKNGDKJRCIKNCIKUGWUCKUJCNCVUWDWJNCPIUWPI UCLC DGTIGICU MG MGDWP VKFCM
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL119OGPIICPFGPI VCPICP 4CTC OGNCKPMCPOGPIIGPFQPIP[C CICT DKUC UGEGRCVP[CUCORCK FK MGDWP OGNCVK ,CPICP EGRCVEGRCV LCNCPP[C /CM UGTW 4CTC MGTCUOGPIJGPVCM JGPVKMCP NCPIMCJ ,WDGFCJ 4CTC KPIKP EGRCV UGMQNCJ CVCW VKFCM! VCP[C ,WDGFCJ OGPIWLK +K[C 4CTC KPIKPEGRCV DKUC UGMQNCJ /CM LCYCD 4CTC VGTICICR 0CJ MCNCW DGIKVW 4CTC JCTWU OGPWTWV VGICU,WDGFCJFCPMGOWFKCPNCPIUWPI OGPLGNCUMCP 'OCM LCNCPP[C EGRCVEGRCVCICTUGEGRCVP[CUCORCKFKMGDWPFCPNGDKJ DCP[CM NCIK OGOGVKM OGNCVK +VWCTVKP[C'OCMFCRCVFWKVDCP[CMWPVWMDKUCDC[CTDKC[CUGMQNCJ4CTCPCPVKOGPIGTVK! 4CTCOGPWTWVUCLCVKFCMNCIKRTQVGUVCRKJCP[C DGTFKCO FK IGPFQPICP 5CORCK FKMGDWP OGNCVK ,WDGFCJ NCPIUWPI OGOGVKMOGNCVKUGPFKTKCP$GDGTCRCUCCVMGOWFKCPRCTCRGOGVKMNCKPP[CRWPOWNCKDGTFCVCPICP *CK $GFQN VWODGP ICUKM UKPFKT6WVKRGOGVKM[CPIDCTWFCVCPIKVW ;COGUVKICUKMFGOKOQOQPICPCMCPUGMQNCJ LCYCD,WDGFCJOGPLGNCUMCP 1[C4CTC CMCP UGMQNCJ! VCP[C 5CTK[GO UGVGPICJ MCIGV UGRGTVK VKFCM RGTEC[C +[CUGOQICUCLC4CTCDKUCUGMQNCJVCJWPKPK LCYCD ,WDGFCJ UGTKWU FGPICP VCVCRCP MGCTCJNCPIKVUGRGTVKOKPVCTGUVWRCFC5CPI/CJC-WCUC/GTGMCVCORCMDGTUGOCPICVOGOGVKM OGNCVK VCRK FCTK UGOWC RGOGVKMKVW ,WDGFCJNCJ [CPI RCNKPI DGTUGOCPICVFGOK OGPFCRCV WCPI DCP[CM DWCV OGODC[CTDKC[CUGMQNCJ4CTC5GNGUCKRGMGTLCCPOGOGVKM OGNCVK ,WDGFCJ [CPI DKCUCP[CNCPIUWPIRWNCPIMKPKRKPFCJMGNCFCPINCKP[CPIFKVCPCOKRCFK&KUCPCCFCRGMGTLCCPOGP[KCPIK RCFK [CPI FKLCNCTK TWORWVTWORWV NKCT ,WDGFCJ OGP[KCPIK RCFKUGFCPI 4CTC FKDKCTMCP DGDCU DGTOCKP FKUGRWVCTNCFCPI[CPIDCICKRGTOCFCPKJKLCWTCMUCUC DGIKVW NWCU OGODGPVCPI UCORCKMCMK )WPWPI 5NCOGV 4CTC LCFK CICMVGNCPVCTVCRKKDWCPCMKVWVGVCRDKUCRWNCPIDGTUCOCOGPLGNCPIOCITKD$GIKVWNCJMKPKFCPJCTKJCTKUGNCPLWVP[C,WDGFCJOGNCMWMCPRGMGTLCCPICPFCOGOGVKMOGNCVKFCPOGP[KCPIK RCFK UGDWCJ VWPVWVCP MGTLCNGDKJ MGTCU NCIK FGOK OGPFCRCV FWKVUGDCP[CMDCP[CMP[CWPVWMDKUCOGODC[CTDKC[C UGMQNCJ 4CTC CPCM UGOCVC YC[CPI[CPIDGIKVWUCPICVFKUC[CPIKP[C5WFCJUGMKCPYCMVWDGTUGNCPI,WDGFCJOGODCPVKPIVWNCPIFGPICPUWUCJRC[CJDGTWUCJCUGMWCVVGPCICOGNCMWMCPRGMGTLCCP OGOGVKM OGNCVK FCP OGP[KCPIKRCFK -KPK VCDWPICPP[C EWMWR DCP[CM2CFCJCTK/KPIIW,WDGFCJRGTIKMGRCUCTOGODGNKUGRGTCPIMCVDGMCNMGDWVWJCP4CTCUGMQNCJUGRGTVKRCMCKCPUGTCICOVCUFCPUGRCVW -CNK KPK UGDGNWO RGTIK ,WDGFCJNGDKJFWNWOGPKFWTMCP4CTCFKTWOCJ;CJCP[CMCNKUCLC4CTCVKFCMKMWVUGTVCWPVWMNGDKJ OGPIJGOCV UGDCD MCNCW CFC 4CTCDGVCRCUGKUKFQNCPCPCPCMCPCMFKRCUCTCMCPFKDGNKP[C$KUCFKDC[CPIMCPVGTMWTCUNWFGUVCDWPICPP[CUGDGNWOFCRCVOGODGNKUGRGTCPIMCV MGDWVWJCP UGMQNCJ 5GPFKTKCP,WDGFCJRGTIKMGRCUCTOCUWMMGFCNCOJKTWMRKMWM MGTCOCKCP CMVKXKVCU LWCNDGNKFCP UGDGPVCT MGOWFKCP MGNWCT FGPICPOGODCYC UGRGTCPIMCV DGMCN MGDWVWJCPUGMQNCJ2WNCPIFCTKRCUCT,WDGFCJOGPFCRCVK4CTCOCUKJVKFWTRWNCUVCRKNCPIUWPIUGIGTCFKDCPIWPMCPP[C *QTGGG 'OCM DCYCQNGJQNGJ UQTCM4CTCDGIKVWDCPIWPVKFWT 0CJ UGOWC KPK WPVWM MGDWVWJCP 4CTCUGMQNCJ LGNCU ,WDGFCJ OGORGTNKJCVMCPUGTCICOUGMQNCJVCUFCPUGRCVW[CPIFKDCYCP[CKVW .CPIUWPIFKEQDC[C/CM! +[CEQDCNCJRCUVKRCUWPVWMOW0FWM 4CTC NCPIUWPI OGPIGPCMCP UGTCICO UGMQNCJUGRCVWFCPOGPECPIMNQPIVCUDCTWKVWFCPOGOCPIRCUFKEQDCP[C4CTCMKPKVCORCM EGTKC FGPICP DGTIC[C NC[CMP[CUGRGTVK UWFCJ LCFK CPCM UGMQNCJ UCLCUGDCICKOCPC IC[C 5JGTKPC UGMQNCJ FCNCOHKNO2GVWCNCPICP 5JGTKPC *QTG JQTGGJQTGGG UQTCM 4CTC OGNQPLCMNQPLCM MGIKTCPICP .KJCV /CM 4CTC DGTCPIMCVUGMQNCJ 4CTC DGTCPIMCV $GTCPIMCV /GORGTJCVKMCP 4CTC VCORCM DGIKVWMGIKTCPICP KVW ,WDGFCJ UCPICV VGTJCTWDGVCRC FKC OGTCUC CMCP OCORW OGP[GMQNCJMCPCPCMP[CVCPRCDCPVWCP4QLCNKUWCOK [CPI RGTPCJ OGTGOGJMCP MGOCORWCPP[C 4CTC OGOCPI OGPLCFK UGDWCJMGDCPIICCPDCIK,WDGFCJMGDCPIICCP[CPIVCMVGTWMWTQNGJCRCRWP
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3URIHVL1209CMVW[CPINCOCFKVWPIIWVWPIIWKVWFCVCPI LWIC 6KDC UCCVP[C 4CTC CMCPUGMQNCJ ,WDGFCJ VGTUGPVCM FCTK DCPIWPVKFWT OGPIKPICVP[C 6CRK VKDCVKDC OGP[GTWCM FK DGPCMP[C HKTCUCV VKFCM DCKMFGPICP UC[WRUC[WR OGPFGPICT VGTKCMCPDWTWPIICICM[CPIUGRGTVKOGPIKU[CTCVMCPUGUWCVW 5GOGUVKP[C FKC DCJCIKC MCTGPCYCMVWDGTCPIMCVUGMQNCJ4CTCUWFCJVKDC